Për mirë ose për keq, zakonet tona na identifikojnë ne dhe nëse janë mjaft të rëndësishme, mund të formojnë të ardhmen tonë. Zakonet që praktikojmë çdo ditë, qofshin të mëdha apo të vogla, i shtohen shumës totale të sjelljes sonë. Ato ndikojnë në vendimet, veprimet tona, madje edhe në mendimet dhe ndjenjat tona të brendshme. Zakonet e mira mund të na bëjnë më të zgjuar, më të aftë fizikisht dhe më të mirë në punët tona, ndërsa zakonet e këqija mund të na bëjnë të ngecim dhe ndoshta të sabotojmë karrierën tonë.
Prandaj, të qenurit në gjendje të ndryshojmë pozitivisht zakonet tona (d.m.th., futja e zakoneve të reja të mira dhe eliminimi i zakoneve të vjetra të këqija) është një nga çelësat më të mëdhenj të suksesit afatgjatë, pavarësisht se si e përkufizon atë sukses. Sigurisht, çështja këtu është se ndryshimi i zakoneve mund të jetë shumë i vështirë. Zakonet e vendosura janë të vështira për t’u ndaluar. Praktikimi i një zakoni vazhdimisht e përforcon atë, duke e bërë gjithnjë e më të vështirë shkëputjen prej tij. Dhe fillimi i diçkaje të re kërkon një përqëndrim të tepruar, vëmendje dhe vullnet.
Atëherë, si mund t’ia dalësh? Si mund të krijosh zakone më të mira si një sipërmarrës?
Kuptoni anatominë e një zakoni
Detyra juaj e parë është të kuptoni “anatominë” e një zakoni. Pse formohen zakonet dhe si duken ato?
Mund të mendoni se zakonet zhvillohen në katër mini faza:
Një kërkesë fillestare. Së pari, ka një lloj kërkese fillestare. Diçka shërben si shkas që ju nxit të bëni diçka. Për shembull, ju mund të kaloni pranë një kafeneje, në rrugën tuaj për në punë, që ju kujton ato pijet e shijshme me kapuçino që doni. Ose mund të dëgjoni një ton ose të ndjeni një dridhje sa herë që merrni një email të ri.
Dëshira. Në vazhdim, kërkesa shkakton një dëshirë të zjarrtë. Ju shikoni kafenenë, kështu filloni të mendoni për shijen e një kapuçinoje. Ju dëgjoni zilen, kështu filloni të ndjeni ankth se çfarë mund të jetë emaili dhe fakti që ju ndoshta duhet t’i përgjigjeni menjëherë ose diçka e keqe mund të ndodhë.
Veprimi. Në përgjigje të dëshirës, do të ndërmerrni një veprim. Kjo është zemra e zakonit. Ju ndaloni në kafene për të bërë porosinë tuaj. Ju ngrini telefonin dhe shihni emailin tuaj.
Shpërblimi. Më në fund, ju përjetoni një shpërblim, zakonisht në formën e kimikateve të lëshuara në qendrën e shpërblimit të trurit. Ju mund të shijoni diçka të ëmbël ose të ndjeni një ndjenjë të thellë lehtësimi duke kontrolluar emailin tuaj.
Këto katër faza mund të shërbejnë si një plan, i cili mund t’ju ndihmojë të analizoni dhe eleminoni zakonet tuaja të këqija, ose të ndërtoni zakone të reja nga e para.
Prishja e një zakoni të keq
Le të shohim së pari thyerjen e zakonit të keq.
Eliminoni ose modifikoni stimuluesin. Detyra juaj e parë është të ndryshoni stimulin, ngjarjen nxitëse që fillon ciklin. Në disa raste, kjo është e lehtë. Për shembull, thjesht mund të çaktivizoni njoftimet kur merrni një email. Herë të tjera, kjo mund të jetë më sfiduese; për shembull, mund t’ju duhet të merrni një rrugë të re për në punë.
Krijoni një përgjigje të pakëndshme për stimulin. Edhe pasi të keni ndryshuar stimuluesin, mund t’ju duhet të përballeni me një ndjenjë të mbetur. Ose mund të mos jeni në gjendje të ndryshoni fare stimuluesin. Në këto raste, vendosni një përgjigje të pakëndshme ndaj shkaktarit. Ky është më shumë një ushtrim mendor. Për shembull, a mund të mësoni ta shihni kapuçinon si diçka jo të shëndetshme ose të shëmtuar?
Bëjeni më të vështirë ndërmarrjen e veprimit. Zakonet janë të vështira të vazhdohen nëse kërkojnë një përpjekje shtesë fizike ose mendore. Për shembull, mund të fshihni ikonën e postës elektronike në telefonin tuaj, në mënyrë që të mos e kontrolloni emailin në mënyrë impulsive.
Bëni shpërblimin të pakënaqshëm. Së fundi, mund ta bëni të pakënaqshëm plotësimin e zakonit. Për shembull, mund të filloni të porosisni diçka pa kafeinë për të zvogëluar ndjenjën e këndshëm që përndryshe do të ndjenit nga një pije me kafe.
Të filluarit e një zakoni të ri
Atëherë, si mund të filloni një zakon të ri?
Jepini vetes një njoftim automatik. Gjithçka fillon me një shkas. Vendosni diçka automatike, si një zile, ose lini udhëzime vizuale për veten tuaj, si shënime ngjitëse, si fillim.
Bëjeni stimulin tërheqës. Filloni të indukoni një dëshirë brenda vetes. Gjeni një mënyrë për ta bërë tërheqës nocionin e përfshirjes në këtë zakon.
Reduktimi i fërkimit. Bëjeni më të lehtë për të krijuar zakonin. Blini mjete ose pajisje më të mira për ta bërë punën më të lehtë ose filloni zakonin me dikë tjetër për të shtuar presionin shoqëror.
Shpërbleni veten. Së fundi, merrni kohë për të shpërblyer veten. Disa zakone, si ushtrimet fizike, vijnë me një shpërblim të natyrshëm të tyre. Përndryshe, do të duhet të mbështesni këtë zakon me një shpërblim për veten tuaj, si një copë karamele e vogël ose një lloj tjetër kënaqësie.
Pavarësisht nëse synimet tuaja janë të ushtroheni çdo ditë, të ndaloni së përgjigjuri çdo emaili automatikisht, të shkruani në blog në mënyrë më të vazhdueshme ose diçkaje ndërmjet tyre, këto parime mund t’ju ndihmojnë të thyeni zakonet tuaja të këqija dhe të filloni të reja. Kjo nuk do të thotë që procesi do të jetë i lehtë, por të paktën do të keni një kornizë që mund të drejtojë vendimet dhe sjelljet tuaja në të ardhmen.
