A E DINI SE/ Sot “dominojnë” në botë, 8 njerëzit dhe bizneset që përfituan nga sundimi i Hitlerit

Pas fillimit të periudhës naziste, shumë korporata të mëdha luajtën një rol të rëndësishëm. Kjo është veçanërisht e vërtetë për kompani shumë të famshme në ditët e sotme, duke nisur nga Coca-Cola, Kodak, Hugo Boss dhe shumë të tjera, të cilat përfituan nga sundimi i Adolf Hitletit.

Louis Vuitton

Dyqani Lousi Vuitton në Vichy lulëzoi nën pushtimin gjerman. Ishte i vetmi dyqan që mbeti i hapur në Hotel du Parc. Henry-Louis Vuitton madje hapi një fabrikë të re. Ai prodhoi buste të Philipine Petain, bashkëpunëtorit të Vichy.

Ferdinand Porsche

Porsche themeloi kompaninë e tij vetëm 2 vjet përpara se nazistët të merrnin pushtetin. Në vitin 1933, Adols Hitleri i dha atij një detyrë. Ai donte që Porsche të projektonte një “makinë popullore”. Kjo rezultoi në ikonën e Volkswagen Beetle. Specifikimet për automjetin erdhën nga vetë Hitleri. Volkswagen u vu në dispozicion të të gjithë qytetarëve me një skemë kursimi.

Cristobal Balenciaga

Dizajneri spanjoll kishte një dyqan në Paris. Ajo u mbyll pas pushtimit gjerman në vitin 1940 por u rihap menjëherë më pas. Balenciaga ishte mik me gruan e Francisco Frankos. Ky i fundit ishte një nga aleatët e Hitlerit. Dyqani i Balenciaga ishte një nga vetëm 60 dyqanet e modës në Parisin e pushtuar.

Hugo Boss

Hugo Boss iu bashkua Partisë Naziste në vitin 1931. Shitjet e markës së tij u rritën shumëfish gjatë viteve 1930. Kompania prodhoi uniformat e famshme SS krejt të zeza. Më vonë prodhoi edhe uniforma për Wehrmacht dhe Waffen-SS. Kompania përfitoi edhe nga puna e detyruar.

Coca-cola

Coca-cola kishte 43 fabrika në Gjermaninë naziste. Por kur shpërtheu lufta, SHBA vendosi një embargo. Max Keith, kreu i degës gjermane, ishte i dëshpëruar. Nuk kishte më shurup për të bërë Coca-cola. Kështu Keith e shtyu kompaninë të krijonte një pije të re. Ai përdorte vetëm përbërës të disponueshëm në vend. Pija, fillimisht me aromë molle, u quajt Fanta.

IBM

IBM prodhoi pajisje tabelimi për të përpunuar vëllime të mëdha të dhënash. Në vitin 1937, kompania ia shiti këtë pajisje nazistëve. Gjermania përdori kartat e sofistikuara të IBM për të gjurmuar “të padëshiruarit”. Çifutëve, ciganëve dhe njerëzve të dënuar me vdekje iu caktuan kode. Sistemi i kartave me grusht e bëri të lehtë mbajtjen e gjurmëve të tyre. Kjo është bërë kryesisht përmes Dehomag, filialit gjerman të IBM.

Kodak

Dega gjermane e Kodak u rrit shumë gjatë luftës. Prodhoi detonatorë dhe pajisje të tjera ushtarake. Nuk kontrollohej nga selia amerikane. Por pas luftës, Kodak rifilloi kontrollin dhe mori të gjitha fitimet e saj. Filiali francez i Kodak ishte edhe më fitimprurës. Ajo investoi në miniera qymyri dhe pasuri të paluajtshme gjatë pushtimit nazist. Të gjitha këto asete u morën nga kompania mëmë amerikane.

Bayer

Në vitin 1925, kompania farmaceutike u bashkua me 5 të tjera për të krijuar IG Farben. Ky konglomerat kimik ishte më i madhi në botë. Ishte gjithashtu më i famshmi. Fabrikat e kompanisë përdorën skllevërit gjatë Luftës së Dytë Botërore. Dhe një nga produktet e tyre ishte Zyklon B, ishte një gaz i përdorur për të vrarë mbi 1 milion njerëz në dhomat e gazit. Bayers punësoi gjithashtu kapitenin SS Helmuth Vette. Ai kreu eksperimente mjekësore mbi të burgosurit e kampit.

“Milionat, pozitat e larta, femrat, akuzat”- Si u bë i famshëm Silvio Berlusconi?

Në botën plot labirinte të politikës italiane, Silvio Berlusconi, ishte njeriu që diti të përziente më mirë se kushdo tjetër biznesin me jetën publike. Personaliteti...

10 vendet që nuk duhen vizituar kurrë

Lexie Alford mban rekordin Guinness si personi më i ri që ka udhëtuar në çdo shtet të botës. 25-vjeçarja amerikane ka qenë në 196 shtete...

Ekspertët befasojnë me paralajmërimin e fundit, ja çfarë do të ndodhë me njerëzimin

Një grup ekspertësh, përfshirë drejtuesit e OpenAI dhe Google Deepmind, kanë paralajmëruar përmes një deklaratë të përbashkët se inteligjenca artificiale mund të çojë në...

Raportimi i frikshëm i Microsoft: AI ka elementë të logjikës njerëzore!

Prej disa kohësh tashmë, inteligjenca artificiale po pushton gjithmonë e më shumë jetët tona, si një tentativë e frikshme për të zëvëndësuar tiparet e...

Vdes George Soros? Publikohet lajmi që shokoi botën

Thashethemet për vdekjen e financierit George Soros kanë vërshuar sërish internetin. Investitori, biznesmeni dhe kryefinancieri hungarez amerikan njihet më së shumti për punën e...

RAJONI

All

“Serbia e ka humbur njëherë e përgjithmonë Kosovën”, Rama: Kosova duhet të shpallë zgjedhje të menjëhershme

Kryeministri Edi Rama, shprehet se qëndrimi i tij në lidhje me situatën në veri të Kosovës, është i njëjtë me atë të liderëve të...

Rama: Ushtria serbe nuk i prek dot një fije floku Kosovës, thjesht i vjen vërdallë për konsum të brendshëm

Duke folur për zhvillimet në veri të Kosovës, kryeministri Edi Rama thotë se lëvizja e ushtrisë së Serbisë pranë kufirit është për konsum të...

New York Times zbulon lidhjet e presidentit serb me botën e krimit, ja çfarë pretendohet

Revista javore e gazetës Nju Jork Tajms, ka botuar një artikull të gjatë, ku zbulon lidhje të pretenduara të presidentit serb, Aleksandër Vuçiç me...

Vritet i akuzuari për kontrabandë droge nga Mali i Zi dhe Shqipëria

akuzuari për kontrabandë droge nga Mali i Zi dhe Shqipëria ka mbetur i vrarë në Zagreb. Mediat vendase bëjnë me dije se ngjarja...

Çanak: Kosova u fitua me luftë më 1912 dhe u humb me luftë më 1999

Nenad Çanak, ish-kryetar i Lidhjes së Socialdemokratëve të Vojvodinës dhe një nga liderët e Opozitës Demokratike të Serbisë (DOS), ka kujtuar kohën sa ishte...

Deklarata tronditëse e Abazoviç: Gabimi më i madh i mafias ishte që nuk më vrau

Kryeministri i Malit të Zi, Dritan Abazoviç ka reaguar pas akuzave të ish-kryeprokurorit special Milivoj Katniç për lidhjet e tij me klanin kriminal Skaljar.duke...

Kompania Kosovare Royal/ Ndërton hotelin luksoz “Jadran”, nënshkruhet marrëveshje milionëshe në Mal të Zi

Është bërë nënshkrimi i Aneksit IV i kontratës në vlerë prej mbi 40 milionë euro për ndërtimin e hotelit me pesë yje në qendër...

EKONOMI

SHOWBIZI

BIZNES

rubrika rozË